Bankarnir hafa líklega rétt fyrir sér, í þetta sinn...

...og aldrei þessu vant! Í frumvarpi viðskiptaráðuneytisins fæst nefninlega ekki betur séð en að bönkum sé gert að leiðrétta öll gengisbundin lán til einstaklinga. Gildi þá einu hvort um sé að ræða gengistryggð krónulán eða lán veitt í erlendri mynt, en á þessu tvennu er grundvallarmismunur.

Gengistryggðu krónulánin voru einfaldlega ólögleg, og fjármálafyrirtækjum var aldrei heimilt að veita slík lán. Þeim ber því að leiðrétta þá gjörninga hið snarasta og bæta brotaþolum tjónið. Til þess þarf engin ný lög, heldur aðeins að framfylgja þeim sem fyrir eru, og með hliðsjón af niðurstöðu hæstaréttar um hvaða endurgjald skuli miða við í staðinn (seðlabankavexti). Þó ég sé reyndar ekki sammála þeirri síðastnefndu niðurstöðu hæstaréttar þá er það önnur saga, dómurinn stendur og hann ber að virða.

Gjaldeyrislán sem sannanlega voru veitt í erlendri mynt (og gjaldeyrinum svo hugsanlega skipt yfir í krónur) voru hinsvegar, og eru fullkomlega lögleg. Það er ekki einungis vafasamt að setja lög til að breyta því afturvirkt hvað telst hafa verið löglegt í fortíðinni og hvað ekki, heldur eru slík lög í raun ólög sem munu skapa hættulegt fordæmi ef þau verða samþykkt. Í vestrænni lagahefð eru afturvirkar lagabreytingar almennt taldar óæskilegar og ógildar, því þegnarnir sem eiga að fara eftir lögunum verða að vera vissir um að þeim sé óhætt að gera í dag það sem er löglegt í dag, og að þeim verði ekki refsað síðar fyrir að hafa gert eitthvað sem þeir töldu leyfilegt þegar það var gert.

Til að útskýra þetta betur má nota einfalda samlíkingu: Maður ekur bifreið sinni niður Laugaveginn sem er einstefnugata, en þar sem ekið er í rétta átt samkvæmt umferðarskiltum er það fullkomlega löglegur gjörningur. Nokkru seinna er svo gerð afturvirk lagabreyting sem gerir allan akstur á einstefnugötum óheimilan, í hvora áttina sem er, og það er látið gilda nokkra mánuði eða ár aftur í tímann. Því næst er viðkomandi ökumaður sektaður fyrir brot á hinum nýju lögum, ásamt öllum öðrum sem vitað er að hafi ekið eftir Laugaveginum eða öðrum einstefnugötum á umræddu tímabili, burtséð frá því í hvaða átt var farið. Ættu þessir ökumenn að taka því þegjandi og hljóðalaust að borga slíka sekt, fyrir athæfi sem þeir máttu ekki vita betur en að væri leyfilegt á þeim tíma sem það átti sér stað? Nei, alls ekki, því það væri ekki bara ósanngjarnt heldur myndi það beinlínis fela í sér ólögmæta eignaupptöku! Á sama hátt myndi líklega ekki hvarfla að neinum að Geiri á Goldfinger verðskuldi refsingu fyrir að hafa starfrækt nektardansstað í fyrra, þó að nú sé það orðið ólöglegt.

Í þetta skipti (og hugsanlega bara þetta eina skipti) er ég algjörlega sammála bönkunum, sem vilja ekki leggja blessun sína yfir svona vitleysu. Að baki liggja hinsvegar gjörólíkar hvatir, því mér finnst þetta rangt út frá réttlætissjónarmiðum eins og ég hef útskýrt hér að ofan. Bankarnir eru hinsvegar líklega fyrst og fremst að hugsa um eigin hagsmuni með því að afsala ekki rétti sínum til skaðabóta vegna áhrifa þessarar fyrirhuguðu lögleysu, og skiptir réttlætiskennd þá engu máli. Ég giska á að ef lögin væru á hinn veginn, að gengistryggðu lánin væru lögleidd með afturvirkum hætti, þá myndu bankarnir ekki andmæla því að fá að halda þýfinu óáreittir.

Bankar veita ekki skaðleysisyfirlýsingar

Bankar þurfa að skila 108 milljarða þýfi

... að kalla endurgreiðslu á hagnaði af glæpastarfsemi "tap" eins og gert er í athugasemdum með frumvarpi viðskiptaráðuneytisins, er einfaldlega staðreyndavilla!

108 milljarða tap banka vegna myntkörfulána

Eignarnámsleiðin kostar ekkert !

Starfshópur sem unnið hefur að tillögum um skuldavanda heimilanna hefur lagt fram ólíkar aðferðir við að fást við vandann. Hópurinn leggur mat á nokkrar leiðir en telur sig ekki hafa nægileg gögn í höndunum til að leggja mat á sumar þeirra, þar á meðal eignarnám og niðurfærslu skulda með gerðardómi sem Gísli Tryggvason talsmaður neytenda og fleiri hafa talað fyrir (tengill).

Mat hópsins er þríþætt:

1. Hvað hver leið kostar
2. Hversu mikið skuldir þeirra verstu settu lækka
3. Til hversu margra einstaklinga lausnin nær

Nú vill svo til að sá er þetta skrifar hefur sjálfur lagt mat á svipaða leið, sem felur í sér að Íbúðalánasjóður beiti heimild sem honum var veitt með neyðarlögunum haustið 2008 til þess að yfirtaka húsnæðislán frá fjármálafyrirtækjum. Þegar lánin yrðu öll komin á einn stað væri mun auðveldara að hrinda lausnum í framkvæmd þar sem áhrif þeirra eru þá skilmerkilega afmörkuð við efnahagsreikning Íbúðalánasjóðs, ásamt því að svigrúm til niðurfærslu eykst miðað við aðrar fjármálastofnanir vegna lægri kröfu um eiginfjárhlutfall. Við matið var gengið út frá eftirfarandi forsendum og markmiðum:

1. Tölulegar upplýsingar frá fjármálaráðuneytinu (tengill) 
2. Að lánin séu bókfærð á hálfvirði nú þegar hjá bönkum
3. Að eignarnámsbætur greiðist á sbrl. tíma og lánin sjálf
4. Flöt niðurfærsla um 14-16% sbr. tillögur HH (15,5%)
5. Að ÍLS standi eftir með 3-5% eigið fé (er nú tæp 3%)

Með þessu móti yrðu áhrifin á efnahagsreikninga og tekjustreymi banka og lífeyrissjóða þau sömu og ef lánasöfnin stæðu óhreyfð (skaðleysi). Ástæðan fyrir því að gert er ráð fyrir flatri niðurfærslu skv. tillögum Hagsmuna Heimilanna er að útreikningar þeirra miðast við hversu mikið lánin hafa hækkað umfram verðbólgumarkmið, en niðurstaðan eftir leiðréttingu yrði þá í samræmi við lögmætar væntingar sem lántakendur gerðu fyrirfram og þannig leiðréttist sá forsendubrestur sem raunverulega olli vandanum. Auk þess er það sanngjarnt því þá er enginn að fá hlutfallslega meiru skilað en annar og skuldarar þurfa þá ekki að hafa áhyggjur af misræmi gagnvart öðrum skuldurum, en það hafa einmitt verið helstu rökin á móti niðurfærslum yfir höfuð. Eini fyrirvarinn við áðurnefndar forsendur er um raunverulegt bókfært virði lána hjá bönkum, en það hefur verið metið á bilinu 40-60% og taldi ég einfaldlega réttast að nota meðaltalið af því.

Niðurstöðurnar eru eftirfarandi (með áðurnefndum fyrirvara):

1. Kostar engin útgjöld, aðeins smá vinnu
2. Skuldir þeirra verst settu lækka strax um 15,5%
3. Nær til allra sem skulda vegna eigin húsnæðis

Það athyglisverðasta við niðurstöðuna er líklega að þessi leið kostar ekki krónu. Eflaust kann einhverjum að þykja það ótrúlegt en engu að síður er það svo og ég get sýnt fram á það með útreikningum (sjá viðhengi). Háttsettir stjórnmálamenn hafa hinsvegar af miklu ábyrgðarleysi varpað fram í umræðuna svimandi háum kostnaðartölum (t.d. 220 milljarða) sem augljóslega var enginn fótur fyrir fyrst ekki hefur farið fram opinbert mat á því. Verður ekki betur séð en að þar sé um hreinan áróður að ræða til að draga úr almennum stuðningi við leiðréttingu, en slíkur málflutningur getur eingöngu þjónað hagsmunum fjármálafyrirtækja og verið á kostnað almennings. Hinsvegar má benda á að dýrasta niðurstaðan verður alltaf sú að gera ekki neitt, því að óbreyttu myndi það hafa í för með sér þjóðfélagslega upplausn sem seint verður metin til fjár. Eða hvers virði eru mannslíf? Ég er ennþá að heyra sögur af fólki sem tekur líf sitt vegna svartsýnis á ástandið, en það mætti koma í veg fyrir með þeim einföldu og ódýru bókhaldstilfærslum sem hér er lýst.

Hversu marga í viðbót ætla stjórnvöld að drepa úr pólitískri kerfistregðu?

9 leiðir vegna skuldavandans

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Skuldavandi heimilanna (drög að lausn)

Bandaríkin: ótakmörkuð ábyrgð á innstæðum

Bandaríska innstæðutryggingastofnunin FDIC (Federal Deposit Insurance Corporation) hefur lagt til að reglum verði breytt þannig að ábyrgð á tékkareikningum verði framvegis ótakmörkuð. Ólíkt því sem gildir í evrópu þar sem samevrópskar reglur banna beinlínis ríkisábyrgð á innstæðum, þá er FDIC rekið sem ríkisstofnun og er þar af leiðandi á ábyrgð bandaríska ríkisins.

"Og hvað með það?" myndu sumir segja, er það ekki bara ágætt? Jú, kannski væri ótakmörkuð ríkisábyrgð á innstæðum ágæt, ef ekki væri fyrir þá staðreynd að innstæðutryggingasjóðurinn DIF (Deposit Insurance Fund) er í raun og veru gjaldþrota:

Ósjálfbær skuldsetning ríkissjóðs, blússandi atvinnuleysi, hrynjandi gjaldmiðill, glæpsamlegar innheimtuaðgerðir á grundvelli ólöglegra lánveitinga, ótakmörkuð yfirlýst ríkisábyrgð á bankainnstæðum, tómur tryggingasjóður innstæðueigenda....

Nei, hér er ekki verið lýsa Íslandi sérstaklega. Vandamálið er alþjóðlegt.

Að fjárfesta í velvild

Barack Obama Bandaríkjaforseti styður umsókn Indlands um fast sæti í öryggisráði Sameinuðu þjóðanna.

Mest notaða eldsneytið í kjarnorkuverum nútímans er frumefnið úran.

En með núverandi notkun er líklegt að innan fárra áratuga verði skortur á úrani.

Líklegur arftaki úrans sem eldsneyti á kjarnakljúfa er þóríum.

• Mun meira til af því en úrani
• Miklu hreinna og öruggara
• Ómögulegt að nota í kjarnavopn
• Nánast engin hætta á geislamengun
• Í ferlinu er hægt að eyða gömlum geislaúrgangi

Talið er að fjórðung alls vinnanlegs þóríums sé að finna á Indlandi.

• Annað eins í Ástralíu
• Eitthvað minna í Bandaríkjunum
• Næst koma Kanada og Noregur
• Aðrar þjóðir ekki nema 10-15% samtals

Skynsamleg fjárfesting, að efla tengslin við Indland.

Obama styður Indland til sætis í öryggisráðinu