Opið bréf til Evrópusambandsins vegna IceSave

Íslandi 18.03.2011

Mr Herman Van Rompuy      
European Council
Rue de la Loi 175
B-1048 Brussels

Kæri herra Van Rompuy 

Haustið 2008 hrundi nánast allt íslenska bankakerfið (90%) á nokkrum dögum og þar með Landsbankinn og útibú hans í London og Amsterdam (Icesave-reikningarnir). Samkvæmt grundvallarreglu EES samningsins virðist jafnréttishugtakið um jafna stöðu allra á markaði vera undirstaða alls samstarfs innan Evrópusambandsins. Það kemur skýrt fram í 1. hluta samningsins um EES eins og hann birtist í íslenskum lögum nr. 2/1993 en þar segir svo í e. lið 2. töluliðar 1. gr:

að  komið  verði  á  kerfi  sem  tryggi  að  samkeppni  raskist  ekki og  að  reglur þar  að lútandi verði virtar af öllum

(Áhersluletur er bréfritara)

Þarna er beinlínis sagt að ein af grundvallarreglum EES samstarfsins sé að raska ekki samkeppni. Í ljósi þessa verður ekki betur séð en breskum og hollenskum stjórnvöldum hafi borið skylda til að sjá til þess að útibú Landsbanka, í London og Amsterdam, hefði fullgildar tryggingar innlána í Tryggingasjóðum innistæðueigenda í viðkomandi löndum. Annað hefði verið mismunun á markaði annars vegar í óhag fjármagnseigenda en hins vegar til hagsbóta fyrir Landsbankann.

Bretar og Hollendingar tóku Icesave einhliða úr eðlilegum farvegi réttarfars yfir í hið pólitíska umhverfi. Á þeim grundvelli krefja þeir íslenska skattgreiðendur af mikilli hörku um endurgreiðslu þeirra innlána sem tryggð áttu að vera í bresku og hollensku innistæðutryggingakerfi eins og EES reglurnar kveða skýrt á um.

Fyrstu viðbrögð íslenskra stjórnvalda voru að þau hefðu verið beitt ofríki og vildu því fara með málið fyrir dómstóla. Bretar og Hollendingar höfnuðu því en áður höfðu Bretar sett hryðjuverkalög á Ísland og Landsbankann. Bretar stöðvuðu í framhaldinu starfsemi Kaupþings-banka (Singer & Friedlander) í London og féll þá stærsta fjármálafyrirtæki Íslands.

Vegna harkalegra viðbragða Breta og Hollendinga lokaðist fyrir flæði fjármagns til og frá Íslandi. Með því voru ríkisfjármál Íslands tekin í gíslingu. Þess vegna urðu Íslendingar að samþykkja að semja um Icesave-skuldina til að fá aðstoð Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Krafa AGS um þetta atriði kom fyrir samstilltan þrýsting Breta, Hollendinga og ESB-þjóðanna að gangast undir Icesave-kröfurnar.

Núverandi Icesave-samningar geta kostað okkur hálf fjárlög íslenska ríkisins. Ef neyðarlögin frá því í október 2008 verða dæmd ógild verða Icesave-kröfurnar tvöföld fjárlög ríkissjóðs. Íslenskur almenningur á erfitt með að sætta sig við að bera þessar byrðar vegna fjárglæfrastarfsemi einkabanka. Byrðar sem í raun tilheyra tryggingasjóðum Breta og Hollendinga samkvæmt grunnreglum EES um jafna samkeppnisstöðu útibúa Landsbankans í þessum löndum við aðra banka á sama markaðssvæði.

Íslenska þjóðin mun kjósa um nýjasta Icesave-samninginn þann 9. apríl næst komandi. Við höfnuðum þeim síðasta. Þess vegna finnst okkur undirrituðum áríðandi að fá svör við eftirfarandi spurningum fyrir þann tíma.

1. Hvers virði eru þríhliða samningar (Icesave samningarnir) þar sem tveir aðilar samningsins hafna eðlilegri málsmeðferð og í krafti aðstöðu sinnar neyða þriðja aðilann að samningaborði til að fjalla um málefni sem allar líkur benda til að séu uppgjörsmál Landsbankans við innistæðutryggingakerfi Breta og Hollendinga?
2. Hvers vegna var Íslendingum meinað að verja sig fyrir þar til bærum dómstólum um réttmæti krafna Breta og Hollendinga haustið 2008?
3. Í ljósi þess að Landsbankinn varð að fara eftir breskum lögum hvers vegna var honum þá heimilað að taka við innlánum áður en bankinn var búinn að tryggja sig hjá breska innistæðutryggingasjóðnum?
   1. Veitti það bankanum ekki óeðlilegt forskot á markaði að vera undanskilinn þeirri kröfu?
   2. Var hagur breskra neytenda ekki fyrir borð borinn með því að leyfa Landsbankanum að tryggja sig með minni kostnaði en aðrir á markaði?
   3. Ætlar ESB að láta Breta og Hollendinga komast upp með að brjóta grunnreglur EES samningsins um jafna stöðu fyrirtækja á sama markaði?
4. Samrýmist það stefnu ESB að þegar einkabanki verður gjaldþrota myndist krafa á skattfé almennings?
5. Er innistæðutryggingakerfi einhvers Evrópulands nógu öflugt til að standa undir falli 90% af bankakerfinu í landi sínu?
6. Hver verða viðbrögð ESB ef íslenskur almenningur hafnar nýjustu Icesave samningunum þann 9. apríl n.k? 

Virðingarfyllst og með ósk um góð svör

Ásta Hafberg, háskólanemi
Baldvin Björgvinsson, raffræðingur / framhaldsskólakennari
Björn Þorri Viktorsson, hæstaréttarlögmaður
Elinborg K. Kristjánsdóttir, fyrrverandi blaðamaður, núverandi nemi
Elías Pétursson, fv. framkvæmdarstjóri
Guðbjörn Jónsson, fyrrverandi ráðgjafi
Guðmundur Ásgeirsson, kerfisfræðingur
Gunnar Skúli Ármannsson, læknir
Haraldur Baldursson, tæknifræðingur
Helga Garðarsdóttir,  háskólanemi
Helga Þórðardóttir, kennari
Inga Björk Harðardóttir, kennari/myndlistakona
Karólína Einarsdóttir, líffræðingur og kennari
Kristbjörg Þórisdóttir, kandídatsnemi í sálfræði
Kristján Jóhann Matthíasson, fv sjómaður
Pétur Björgvin Þorsteinsson, djákni í Glerárkirkju
Rakel Sigurgeirsdóttir, framhaldsskólakennari
Sigurjón Þórðarson, líffræðingur
Sigurlaug Ragnarsdóttir, listfræðingur
Steinar Immanúel Sörensson, hugmyndafræðingur
Þorsteinn Valur Baldvinsson Hjelm, eftirlitsmaður
Þórður Björn Sigurðsson, starfsmaður Hreyfingarinnar

Afrit sent til ýmissa ráðamanna ESB og EFTA, viðkomandi ráðuneyta Bretlands, Hollands og Íslands auk evrópskra fjölmiðla.

(í enskri þýðingu)

Sendu bréf til forseta ESB

Skotfæri fyrir 7,3 milljarða ISK fuðra upp

Talsmaður Bandaríkjahers sagði í kvöld að 112 Tomahawk stýriflaugum hefði verið skotið á Líbýu (ekki Líbíu eins og það er ritað í frétt mbl).

Stykkið af þessum flaugum kostar skv. Wikipedia rúma hálfa milljón USD eða 65,4 milljónir ISK mv. gengi dagsins. Miðað við þessar forsendur kostuðu bara skotfærin í þessari árás ígildi 7,3 milljarða ISK, og er þá ótalinn kostnaður við rekstur þeirra fjölmörgu umfangsmiklu kerfa sem nauðsynleg eru til að framkvæma svona hárnákvæma árás úr fjarska, auk mannafla o.s.frv. Svo dæmi sé tekið eru GPS hnit skotmarkanna fengin fyrirfram með nákvæmum mælingum og loftmyndum frá háþróuðum njósnagervihnöttum, verð á slíkri þjónustu fæst varla gefið upp opinberlega en er líklega allmörgum verðflokkum fyrir ofan venjulega fermingarmyndatöku.

Á sama tíma segjast sum ríki innan Bandaríkjanna ekki eiga fyrir launum opinberra starfsmanna. Þetta er athyglisvert og ætti að vekja fólk til umhugsunar um hverskonar ógöngur hið svokallaða fjármálakerfi heimsins er komið út í. Því miður hafa samt ekki nógu margir vaknað til vitundar ennþá, en kannski það muni breytast þegar sprengjum fer að rigna í þínum eigin bakgarði sem er varla meira en tímaspursmál fyrst að stríð er orðið svona arðbært.

Það verður samt líklega ekki arðbært fyrir líbýsku þjóðina, sem verður núna sú þriðja á ca. áratug sem Bandaríkjaher sprengir aftur til steinaldar frá sjónarhóli tækniþróunar og innri uppbyggingar.

Tomahawk flugskeytin eru smíðuð hjá General Dynamics (GD) sem er einn af stærstu hergagnaframleiðendum heims. Verð á hlutabréfum fyrirtækisins í kauphöllinni í New York (NYSE) fór að stíga um miðja síðustu viku eins og sjá má á meðfylgjandi mynd.

Leiða má að því líkur að hækkunina megi hugsanlega rekja til spákaupmennsku þar sem veðjað er á hernaðaraðgerðir gegn Líbýu = aukna eftirspurn eftir hergögnum = aukinn hagnað hjá GD. Það sem er hinsvegar enn athyglisverðara er magn viðskipta sem þrefaldaðist frá mánudegi en 75% af viðskiptunum á föstudeginum fóru fram á síðasta klukkutímanum fyrir helgarlokun. Þrátt fyrir að ég sé ekki sérfræðingur í hlutabréfamörkuðum og hafi aldrei átt kristalkúlu heldur, ætla ég samt að gerast svo djarfur að spá því hér og nú að þegar markaðir opna eftir helgina muni verðið á hlutabréfum General Dynamics snarhækka í umfangsmiklum viðskiptum, og hugsanlega annara hergagnaframleiðenda líka. Ég myndi gjarnan vilja hafa rangt fyrir mér um þetta en það breytir samt ekki veruleikanum sem við lifum við.

Svo skilst mér að fátt haldi nú uppi hlutabréfaverði í Japan eftir jarðskjálfta flóðbylgju og kjarnorkuslys, annað en gengdarlaus peningaprentun (15 trilljón Yen í vikunni og við erum ennþá að telja). Nema kannski ef vera skyldi spákaupmennska með hlutabréf í verktakafyrirtækjum og vinnuvélaverksmiðjum, það verður nefninlega nóg af verkefnum fyrir þau við hreinsunar- og enduruppbyggingarstarf um ókomin ár. Hvort helstu vörur sem fólki eru nauðsynlegar til lífsviðurværis eins og t.d. vatn og matvæli (án geislavirkni) munu verða fáanleg fyrir alla þessa peninga, á hinsvegar ennþá eftir að koma í ljós.

Beygjum okkur nú öll í lotningu fyrir hagkerfi nútímans, þar sem hugtakið "hagnaður" þýðir dauði og eyðilegging. Eða þannig...

112 stýriflaugum skotið

IceSave: helstu rök borgunarsinna fallin

Það er merkilegt að fylgjast með borgunarsinnum fatast flugið hvað eftir annað í gengdarlausum fjölmiðlaspuna sínum.

Áróðursvélin hélt því lengi vel fram að lán frá NIB (sjá tengda frétt) vegna Búðarhálsvirkjunar væri háð IceSave, og hefur það verið notað sem ein helsta réttlætingin fyrir samþykkt. Nú er hinsvegar komið í ljós að þetta var lygi, eins og flest annað í tengslum við það leiðindamál.

En þá bregst áróðursmaskínan við með því að láta eins og hún hafi engu logið og byrjar bara að tala um einhver önnur lán sem aldrei hafa áður verið nefnd til sögunnar, og halda því fram að þau séu líka háð samþykki IceSave. (sjá frétt á visir.is)

   Þetta kallast á mannamáli að margtyggja sömu ónýtu tugguna!

P.S. Var ég búinn að nefna að hvorki norræni fjástingarbankinn (NIB) eða hin evrópska systurstofnun hans (EIB) eru fjármálastofnanir í þeim skilningi sem hinn frjálsi markaður leggur í hugtakið? Þetta eru einfaldlega pólitískar stofnanir og þess vegna villandi að kalla þetta banka. Þó svo að gefið sé í skyn að einhver pólitík sé í gangi hjá pólitískum stofnunum, hvort sem það er nú eitthvað til í því eða ekki, þá hefur það akkúrat ekkert að gera með aðgengi að lánsfé og lánakjör á frjálsum markaði. Það er ekki sambærilegt frekar en epli og appelsínur.

Landsvirkjun fær lán

Staðan 8:12 fyrir Ísland í pissukeppni lögfræðinga

Átta nafngreindir lögmenn, sumir þeirra jafnvel nafntogaðir ef ekki alræmdir, hafa sent fjölmiðlum stuðningsyfirlýsingu við lög um ríkisábyrgð á IceSave-III samningnum.

JÁttmenningarnir:

• Garðar Garðarsson hrl., Landslög (eigandi)
• Gestur Jónsson hrl., Mörkin lögmannsstofa
• Gunnar Jónsson hrl., Mörkin lögmannsstofa
• Ragnar H. Hall hrl., Mörkin lögmannsstofa
• Jakob R. Möller hrl., LOGOS, áður formaður Lögmannafélagsins
• Guðrún Björg Birgisdóttir hrl., fulltrúi Bankasýslunnar í stjórn SpNor
• Lára V. Júlíusdóttir hrl., formaður bankaráðs Seðlabankans og settur ríkissaksóknari gegn níumenningum sökuðum um árás á Alþingi
• Sigurmar K. Albertsson hrl., eiginmaður Álfheiðar Ingadóttur þingkonu, lögmaður Lýsingar og SP-Fjármögnunar í gengistryggingarmálinu

Sigurmar er ekki beinlínis þekktur fyrir að hitta naglann á höfuðið, í gengistryggingarmálinu hélt hann því einmitt fram að ólöglegur gjörningur væri löglegur, en fórnarlambið hefði hinsvegar sýnt af sér dýrkeyptan glannaskap. Alkunna er að hæstiréttur komst að annari niðurstöðu, og á næstunni mun verða hægt að fylgjast með framhaldinu á þeirri hrakfallasögu sem afstaða Sigurmars til hinna ýmsu málefna stefnir í að verða.

Þess má geta að Mörkin Lögmannsstofa hefur unnið fyrir bæði breska fjármálaráðuneytið, Landsbankann á Gurnesey og fleiri. Ekki að það skipti endilega máli heldur læt ég það fylgja sem fróðleikskorn.

Svo fyllsta sannmælis sé gætt skyldi næst skoða þann fjölda lögmanna sem hafa lýst yfir andstöðu við ríkisábyrgð á samningnum.

NEI-lögmenn:

Í Samstöðu þjóðar gegn IceSave:

• Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir hdl.

Sjö hæstaréttarlögmenn gegn IceSave:

• Brynjar Níelsson hrl., formaður Lögmannafélagsins
• Björgvin Þorsteinsson hrl.
• Haukur Örn Birgisson hrl.
• Jón Jónsson hrl.
• Reimar Pétursson hrl.
• Tómas Jónsson hrl.
• Þorsteinn Einarsson hrl.

Í AdvIce hópnum:

• Heiðrún Lind Marteinsdóttir lögfr.
• Sigríður Á. Andersen hdl.
• Tómas Jónsson hrl.
• Vala Andrésdóttir Withrow lögfr.

Rétt er að geta þess að Tómas Jónsson hrl. er í báðum síðarnefndu hópunum svo hann sé ekki tvítalinn. Pétur Gunnlaugsson lögmaður hefur einnig margoft lýst yfir andstöðu við IceSave. Samtals eru þetta 12 lögmenn, en auk þeirra eru a.m.k. einn laganemi, Vilhjálmur Andri Kjartansson í AdvIce.

Vonandi snýst samt þjóðaratkvæðagreiðslan ekki um hvoru liðinu tekst að smala til sín fleiri lögfræðingum, það væri snöggt skárra en pissukeppni. ;)

 

Lýsa stuðningi við Icesave

Afhverju NEI? - 1. hluti

Hér má sjá nokkra valinkunna Íslendinga gera grein fyrir atkvæði sínu í komandi þjóðaratkvæðagreiðslu um IceSave. Þetta er aðeins 1. hluti af fleirum sem munu birtast á næstunni, fylgist með hér: Kjósum!

 

Kosið utan kjörfundar á morgun