Verðtryggð lán lækka í janúar!

Þau stórtíðindi urðu í dag að Hagstofa Íslands birti vísitölu neysluverðs þar sem hún hafði lækkað frá síðasta mánuði, og um hvorki meira né minna en hálft prósent. Þó svo að þetta virðist kannski ekki mikið þá ber samt að setja það í rétt samhengi.

Þetta þýðir meðal annars að 20 milljón kr. verðtryggt húsnæðislán mun lækka í janúar um 100.000 krónur umfram afborgun mánaðarins. Það eru hvorki meira né minna en 7,7% af þeirri Leiðréttingu sem nú liggur fyrir frá stjórnvöldum.

Framreiknuð til 12 mánaða jafngildir þessi lækkun rúmlega 6,1% verðhjöðnun á ársgrundvelli. Það myndi hafa í för með sér 1.220.000 kr. lækkun á 20 milljón kr. verðtryggða láninu. Slík lækkun myndi á einu ári ná næstum jafn langt og Leiðrétting stjórnvalda sem er sögð nema um 1,3 milljónum kr. að meðaltali.

Lækkun vísitölu neysluverðs er í raun langbesta leiðin til að leysa skuldavandann. Ástæðan fyrir því er að þá lækka allar verðtryggðar skuldbindingar jafnt, þar á meðal skuldbindingar Íbúðalánasjóðs, þannig að ekkert högg verður á sjóðinn sem gæti lent á ríkissjóði.

Hér er fróðlegt myndband um nytsemi verðhjöðnunar í verðtryggðu lánakerfi:

Bregðast þarf við 1% verðbólgu

Verðtryggðu lánin lækka

Vísitala neysluverðs hefur lækkað um hálft prósent undanfarinn mánuð. Það eru ánægjulegar fréttir fyrir meirihluta íslenskra heimila, því þá lækka verðtryggðu lánin. Alveg eins og þau hækka í verðbólgu, lækka þau í verðhjöðnun.

Lækkunin nú í nóvember er umtalsverð, en ef hún er framreiknuð til 12 mánaða reynist hún vera 6,1% á ársgrundvelli. Þar sem algengustu ársvextir verðtryggðra húsnæðislána eru ekki nema á bilinu 4-5% þá jafngildir þetta neikvæðri nafnávöxtun!

Nú hefst bara niðurtalninginn eftir því að talsmenn fjármagnseigenda og kröfuhafa stormi fram á ritvöllinn til að barma sér yfir því að það sé verið að "gefa fólki peninga", eins og þeir kalla það undantekningalaust ef kjör almennings batna eitthvað smávegis.

Hér er fróðlegt myndband um nytsemi verðhjöðnunar í verðtryggðu lánakerfi:

Verðbólgan komin niður í 1%

Nýtt heimsmet í uppsiglingu

EFTA-dómstólinn hefur lagt í púkkið fyrir bætingu á heimsmetinu í skuldaleiðréttingu. Núverandi heimsmet er í höndum Hæstaréttar Íslands, en að fengnu áliti EFTA-dómstólsins um ólögmæti verðtryggðra neytendalána er útlit fyrir að það verði bætt.

Hér má sjá hversu stór hluti af skuldum heimilanna er til kominn vegna verðtryggingar:

Þetta eru talsvert meira en 300 milljarðar!

Ekki má miða við 0% verðbólgu

Upplýsingafrelsi er á niðurleið

Upplýsingafrelsi á Íslandi er á hraðri niðurleið að mati samtakanna Reporters without borders. Auðvelt er að taka undir þessa yfirlýsingu.

Sem dæmi má taka úrskurð úrskurðarnefndar um upplýsingamál nr. 540 frá 8. október 2014. Þar var máli sem snerist um aðgang að upplýsingum um yfirfærslu lána milli gömlu og nýju bankanna, vísað frá nefndinni á vægast sagt hæpnum forsendum.

Hélt nefndin því meðal annars fram að kærandi hefði ekki borið fram kæru sína innan tilskilins kærufrests samkvæmt upplýsingalögum. Staðreynd málsins er hinsvegar sú að kærandi beindi kæru sinni til nefndarinnar áður en honum hafði borist sú ákvörðun fjármálaeftirlitsins sem kærð var, það er að segja: kæran laut að því að beiðni um aðgang að gögnum í vörslu stjórnvaldsins hefði ekki verið svarað innan tilskilinna tímamarka.

Þar sem kæran var borin fram áður en kæranda hafði yfir höfuð borist sú ákvörðun sem kæran sneri að, en kæruefnið var einmitt að ákvörðunin hefði ekki verið tekin tímanlega, er með öllu útilokað að kærufrestur hafi yfir höfuð verið hafinn, hvað þá að hann gæti hafa verið liðinn. Úrskurðarnefndin svaraði erindinu með því að gefa kæranda kost á að koma frekari sjónarmiðum á framfæri í ljósi synjunar fjármálaeftirlitsins, sem hann gerði innan þess frests sem nefndin veitti til þess.

Engu að síður kaus nefndin að líta svo á í úrskurði sínum að um tvær aðskildar kærur væri að ræða og að sú síðari hefði borist eftir að kærufrestur var liðinn, þrátt fyrir að hún hefði í raun borist innan þeirra tímamarka sem nefndin sjálf setti. Þar sem kærufrestur var þá liðinn komst nefndin að þeirri niðurstöðu að hún yrði að vísa málinu frá.

Aumingja nefndin að hafa "neyðst til þess" að vísa málinu frá.

Ef þetta er skoðað ofan í kjölinn blasir við að með þessum úrskurði var úrskurðarnefnd um upplýsingamál aðeins að finna sér átyllu til þess að vísa umræddu máli frá, þar sem um "óþægilegt" mál var að ræða, en það varðar aðgang að verðmati lánasafna sem færð voru frá gömlu bönkunum til nýju bankanna eftir bankahrunið 2008, og er því um gríðarlega mikilvægt hagsmunamál að ræða fyrir íslensk heimili og neytendur.

Úrskurðarnefnd um upplýsingamál er sérstök nefnd á stjórnsýslustigi sem hefur verið falið það hlutverk með lögum að veita borgurunum úrræði til þess að sækja rétt sinn gangvart opinberum stofnunum og aðilum sem neita að veita borgurunum þær upplýsingar sem þeir eiga rétt á að fá. Þegar sú nefnd er hinsvegar farin að beita lagaklækjum til þess að vísa slíkum málum frá án þess að úrskurða um réttindi borgaranna til upplýsinga, er hinsvegar ljóst að sú nefnd er ekki að starfa í þágu almennings og borgaralegra réttinda.

Niðurstaðan er því sú að gagnrýni samtakanna Reporters without borders, eigi fullan rétt á sér. Enda stafar uppplýsingafrelsinu á Íslandi ógn af því að ekki aðeins stjórnvöld, heldur að svokallaðar "óháðar úrskurðarnefndir" á stjórnsýslustigi séu orðnar þáttakendur í yfirhylmingu "óþægilegra" upplýsinga sem kunna að vera fyrir hendi hjá hinu opinbera.

Að öllu framangreindu virtu er ljóst að "gegnsæ og heiðarleg stjórnsýsla" er ennþá bara markmið, sem hefur alls ekki verið uppfyllt hér á landi.

Upplýsingafrelsi á Íslandi á niðurleið

Frumvarp um afnám verðtryggingar

Félags- og húsnæðismála sagði í svari við óundirbúinni fyrirspurn á Alþingi í dag að ríkisstjórnin ætlaði að standa við kosningaloforð um afnám verðtryggingar. Svar þetta var veitt við spurningu frá Katrínu Júlíusdóttur þingmanni Samfylkingarinnar.

Margir hafa velt því fyrir sér hvernig skuli fara að því að afnema verðtryggingu, og sumir stjórnmálamenn, aðallega þeir sem vilja grafa undan sjálfstæði Íslands í peningamálum, hafa jafnvel reynt að halda því fram að það sé ekki hægt. Góðu fréttirnar eru hinsvegar að sá málflutningur er jafn vitlaus og annað sem úr þeirri átt kemur. Ekkert er því til fyrirstöðu að afnema verðtryggingu nýrra neytendalána, jafnvel strax á morgun, sé vilji til þess.

Aðferðin við það er svo sáraeinföld að allir þingmenn úr öllum flokkum, jafnvel krataflokkunum, ættu að kunna hana: það þarf fyrst að leggja fram frumvarp til laga og svo þarf meirihluti Alþingis að samþykkja það. Það þarf ekki einu sinni að semja frumvarpið frá grunni því það hefur þegar verið gert og það var reyndar lagt fram á Alþingi í mars 2013 en hlaut því miður ekki brautargengi:

http://www.althingi.is/altext/141/s/1138.html

Það eina sem þarf til að afnema verðtryggingu er að endurflytja þetta frumvarp (með smá breytingum til samræmingar við önnur nýrri lög) og samþykkja það svo. Sjálfskipaðir áhugamenn um afnámið í röðum stjórnarandstöðuþingmanna sem beina nú spurningum þar að lútandi að ráðherrum stjórnarflokkanna, ættu því kannski að líta sjálfum sér nær.

Þeir ættu nefninlega með réttu að þurfa að svara fyrir það eftir hverju þeir eru að bíða og afhverju þeir leggja ekki bara sjálfir fram frumvarp um afnám verðtryggingar og beita sér fyrir því að það verði samþykkt. Það ætti að verða auðsótt núna þar sem það er í beinu samræmi við yfirlýsta stefnu meirihlutans.

Sé gengið útfrá því að áhugi liðsmanna stjórnarandstöðunnar á málinu sé einlægur, er óskiljanlegt hvers vegna þeir nýta sér ekki þetta gullna tækifæri til þess að slá sjálfa sig til riddara og skora stig hjá kjósendum með flutningi frumvarps um afnám verðtryggingar.

Nema skýringin sé sú að áhugi þeirra á málinu sé alls ekki einlægur.

Ætla að standa við afnám verðtryggingar