Aulahrollur?

Í tengslum við ráðstefnu Alþjóðgjaldeyrissjóðsins og íslenskra stjórnvalda í Hörpu á morgun, rignir nú áróðri úr öllum áttum sem boðar fagnaðerindið um þá "miklu hjálp" sem sjóðurinn hefur veitt við "endurreisn" íslensks efnahagslífs. Það má þó svo sem segja að endurreisn fjármálakerfisins hafi heppnast með ágætum, við erum aftur komin með ofvaxið og rotið fjármálakerfi alveg eins og áður.

Meðal þeirra ráðstefnugesta sem nokkrir Íslendingar sendu opið bréf til að benda á hversu mikill miskilningur er á ferðinni um meint góðæri á Íslandi, er hagfræðingurinn Joseph Stiglitz, sem mun reyndar ekki mæta í eigin persónu heldur verður spiluð upptaka af ávarpi hans til fundarins. Forsmekkurinn er þegar kominn á vef sjóðsins, en þar birtast nú myndbönd sem draga upp þvílíka glansmynd að hún framkallar einkennilega blöndu af aulahrolli og klígju.

Í fréttinni sem þessi færsla tengist við er svo fjallað um grein eftir Poul Thomsen aðstoðarframkvæmdastjóra Evrópudeildar AGS sem mun birtast á vef sjóðsins. Athygli vekur að það eina sem kemur fram í greininni um stöðu íslenskra heimila er eftirfarandi: "There was a lot of concern that a disorderly depreciation of the exchange rate would be ruinous for households and companies if nothing was done" Þar kemur hinsvegar ekki fram stakt orð um hvaða aðgerða hafi verið gripið til í því skyni að koma í veg fyrir slíkar hrakfarir heimila, sem er því miður í ágætu samræmi við raunveruleikann.

Thomsen: Jákvæðar breytingar á Íslandi

Opið bréf til ráðstefnugesta í Hörpu 27. okt.

Reykjavík 23. október 2011

Kæri herra/frú

Tilefni þessara skrifa er það að þú ert meðal þeirra sem munu taka til máls á ráðstefnunni Ísland á batavegi: Lærdómar og verkefni framundan, sem haldin verður í Reykjavík 27. október næstkomandi. Við undirrituð höfum áhyggjur af því að þú hafir aðeins fengið valdar upplýsingar um efnahagsástandið á Íslandi frá hérlendum stjórnvöldum. Við viljum því benda þér á mikilvægar viðbótarupplýsingar varðandi fjármál ríkis og sveitarfélaga, fjármálakerfið og stöðu almennings í landinu.

Almennt

Ljóst er að staðan í íslensku efnahagslífi er nokkuð önnur í dag en upphaflegar áætlanir Alþjóðagjaldeyrissjóðsins (AGS) gerðu ráð fyrir þegar þeir komu hér að málum í lok árs 2008. Þannig voru erlendar skuldir þjóðarbúsins nærri tvöfalt meiri í árslok 2010 en upphaflega var áætlað; skuldir hins opinbera eru meiri, atvinnuleysi er meira, verðbólga á árinu 2010 var meiri og svo virðist sem samdrátturinn í efnahagslífinu ætli að verða dýpri og vara lengur.

Ríkisfjármálin

Fyrir hrun skuldaði ríkissjóður 26% af VLF. Opinberar tölur yfir skuldir ríkisins eru 111% af VLF en heildarskuldir þjóðarbúsins eru hins vegar 280% af VLF. Hrein peningaleg eign ríkissjóðs versnaði um 140 milljarða króna milli annars ársfjórðungs 2010 og 2011. Ef marka má þessar tölur þá er hægt að leiða að því líkum að íslenska ríkið hafi frá hruni tekið að láni fjárhæð sem nemur jafnvirði landsframleiðslu í eitt ár og þá eru lánin frá AGS ekki einu sinni talin með. Vaxtakostnaður ríkissjóðs af núverandi skuldabyrði er hátt í 20% af tekjum.

Sveitarfélög

Skuldir sveitarfélaganna og skuldbindingar voru 586 milljarðar um seinustu áramót. Ef skuldir Orkuveitu Reykjavíkur, sem eru vel á 300 milljarða, og 47 milljarða lífeyrisskuldbindingar sveitarfélaganna eru frátaldar standa samanlagðar skuldir sveitarfélaganna í 310 milljörðum kr. sem er 20% af VLF og 154% af tekjum þeirra.

Fjármálakerfið

Kostnaður íslenska ríkisins við endurreisn bankakerfisins í kjölfar hrunsins haustið 2008 var 64% af VLF sem er heimsmet. Nýju bankarnir fengu lánasöfn gömlu bankanna á 45-65% af raunvirði þeirra. Þessi niðurfelling á milli gömlu og nýju bankanna hefur þó ekki skilað sér til almennings þar sem lánin eru rukkuð inn á nafnvirði þeirra. Afleiðingarnar eru mikill hagnaður bankanna sem byggir á því að þeir eru að eignast stóran hluta af öllum eignum íslenskra fyrirtækja og heimila.

Almenningur

Nú er svo komið að 20% heimila í landinu geta ekki borgað af lánum sínum og 40% eru í miklum erfiðleikum. Í raun eru það bara 10% sem geta greitt af húsnæðislánum með eðlilegum hætti.

Ráðstöfunartekjur heimilanna hafa lækkað um 27,4% síðastliðin þrjú ár á meðan verðlag hefur hækkað um 40%. Af þessum ástæðum hefur neysla þjóðarinnar dregist saman. Á sama tíma hefur þörfin fyrir mataraðstoð margfaldast en engar opinberar tölur eru til yfir fjöldann. Það eru þó staðreyndir að biðraðirnar við hjálparstofnanir hafa lengst og fjárhagsaðstoð sveitarfélaganna hefur aukist um 62% frá hruni.

Fram hefur komið í tölum ríkisskattstjóra að skuldir íslenskra fjölskyldna hafi vaxið meira en eignir en á síðasta ári rýrnuðu eignir í fyrsta skipti meira en skuldir. Fjölskyldum sem eiga meira en þær skulda hefur fækkað um 8,1% milli ára. Þeim sem voru með neikvæðan eignaskattstofn fjölgaði hins vegar um 12,1%.

Samkvæmt síðustu tölum Vinnumálastofnunar er atvinnuleysið 6,7%. Sú tala er hins vegar umtalsvert hærri þar sem markvisst er unnið að því að koma atvinnulausum í nám og af bótum á námslán. Nálægt 5.600 manns hafa yfirgefið landið í leit að atvinnu og betri lífskjörum, sem jafngildir 1,84% fólksfækkun eða meira en heilli fjölskyldu á degi hverjum. Í þessu sambandi skiptir líka máli að hópur fólks sem er atvinnulaus en á ekki rétt á atvinnuleysisbótum skráir sig ekki atvinnulausa. Hvatinn til að skrá sig er ekki til staðar þar sem fólk fær engar bætur hvort sem er. Að lokum er rétt að benda á að samkvæmt tölum sem hafa verið í opinberri umræðu má ráða að störfum á Íslandi hafi fækkað um 22.500 sem er u.þ.b. 8,2% af skráðu vinnuafli 2010.

Niðurstaðan

Meginástæða hrunsins var ofvaxið bankakerfi. Það orkar því tvímælis frá sjónarhóli almenning að horfa upp á þá ofuráherslu sem stjórnvöld leggja á endurreisn þessa sama kerfis í stað þess að stuðla að raunhagvexti í samfélaginu. Byrðunum af hruninu hefur fyrst og fremst verið dreift á skuldsettan almenning. Ríkisstjórnin hefur staðið gegn því að bæta almenningi tjón af völdum vafasamra vinnubragða fjármálakerfisins með almennri skuldaleiðréttingu og þess í stað boðið sértæk skuldaúrræði sem gefa bönkunum nánast sjálfdæmi um leiðréttingar í hverju tilfelli fyrir sig. Slík úrræði virðast fremur miða að því að viðhalda greiðsluþreki og hámarka endurgreiðslu, heldur en að eiga nokkuð skylt við sanngjarnar bætur fyrir þá stórfelldu eignaupptöku sem hefur átt sér stað.

Þessi afstaða ríkisstjórnarinnar og vinnubrögð bankanna hafa aðeins aukið á misskiptingu. Landsmenn horfa upp á að það er verið að afskrifa skuldir þeirra sem ullu hruninu, en fá svo að halda fyrirtækjum sínum og arði af ólöglegum fjármálagjörningum á sama tíma og almenningur er látinn þola afleiðingarnar. Hagsmunagæsla kjörinna fulltrúa í þágu fjármálageirans á kostnað almennings er orðin að raunverulegri ógn við samfélagslegan stöðugleika.

Íslenska bankakerfið hefur sett skuldir sínar yfir á almenning eins og gert hefur verið í Grikklandi, Írlandi, Portúgal og víðar. Ísland sker sig því ekkert úr hvað það varðar að lýðræðið hefur orðið fórnarlamb bankaveldisins.

 

Virðingarfyllst,

Andrea Jóhanna Ólafsdóttir, formaður Hagsmunasamtaka heimilanna
Ásta Hafberg, nemandi í viðskiptastjórnun
Ásthildur Cesil Þórðardóttir, fyrrverandi garðyrkjustjóri
Elínborg K. Kristjánsdóttir, fyrrverandi blaðamaður
Elías Pétursson, framkvæmdastjóri/háskólastúdent
Eyjólfur Kolbeinn Eyjólfsson, hugbúnaðarsérfræðingur
Björg Sigurðardóttir, fyrrverandi bankastarfsmaður
Björk Sigurgeirsdóttir, ráðgjafi
Guðbjörn Jónsson, ráðgjafi kominn á eftirlaun
Guðmundur Ásgeirsson, kerfisfræðingur
Guðrún Skúladóttir, sjúkraliði
Gunnar Skúli Ármannsson, læknir
Helga Garðarsdóttir, ferðamálafræðingur
Helga Þórðardóttir, kennari
Indriði Helgason, rafvirki
Jakobína I. Ólafsdóttir, stjórnsýslufræðingur
Rakel Sigurgeirsdóttir, íslenskukennari
Sigurjón Þórðarson, líffræðingur
Sigurlaug Ragnarsdóttir, listfræðingur
Vilhjálmur Bjarnason, ekki fjárfestir
Þórarinn Einarsson, aðgerðasinni
Þórður Á. Magnússon, framkvæmdastjóri

Afrit sent á erlenda og innlenda fjölmiðla svo og ráðherrana þrjá sem eru í gestgjafahlutverkinu á ráðstefnunni: Iceland´s Recovery—Lessons and Challenges sem haldinn verður í Hörpunni n.k. fimmtudag eða þ. 27. október

Gríðarmikill árangur

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• Ísland á (meintum) batavegi.pdf
• Iceland's (alleged) recovery.pdf

Kosningaklúður Samfylkingarinnar

Ætli sömu aðilar hafi setið í kjörstjórn á landsfundinum og sátu fyrir hönd Samfylkingar í kjörstjórn fyrir stjórnlagaþingsráðið á sínum tíma?

Kjörstjórn landsfundar Samfylkingarinnar hefur úrskurðað kosningu til flokksstjórnar sem fram fór á fundinum ógilda vegna tæknilegra ágalla á framkvæmd. Komu ágallarnir fram við talningu, að því er fram kemur á vef Samfylkingarinnar. 

Kosning til flokksstjórnar ógilt

Nostalgía: Financial Times og þýzka markið

Fjármálaráðherrar Evruríkjanna sautján samþykktu í dag að moka enn meiri fjármunum skattgreiðenda sinna í botnlausa hít. Þessi frétt hefur reyndar verið endurtekin svo oft og svo reglulega í marga mánuði samfleytt, að kjósendur hafa fyrir löngu misst skynbragð á hvenær er um að ræða framhaldsumfjöllun eða hvort einhver ný útgjöld eru fyrirhuguð. Í skjóli þessarar þoku gerist margt furðulegt. Rétt er að halda því til að hvað sem líður gasprinu frá Merkozy þá hefur hingað til aðeins einn alvöru björgunarpakki verið afgreiddur til Grikklands, hinir eru allir í pípunum að kljást við hinar ýmsu stíflur. Þessi pínlegheit eru orðin svo áberandi að fjölmiðlar geta ekki lengur hunsað það.

Hér má sjá forsíðu helgarblaðs þýzku útgáfu Financial Times, þar er slegið upp mynd af hinu gamla þýzka marki og fullyrt að björgunarleiðangurinn hafi snúist upp í algjöran farsa. Eins og venja er þá er verð blaðsins í lausasölu prentað á forsíðuna, en athygli vekur að það er gefið upp í þýzkum mörkum með samsvarandi verð í evrum innan sviga. Gengið er það sama og þegar markinu var skipt út fyrir evru á sínum tíma: 1,95

8 milljarðar evra til Grikkja

#Occupied Grikkland

Þessi mynd var tekin fyrir helgi af byggingu gríska fjármálaráðuneytisins. Borðanum á miðri mynd var komið fyrir af meðlimum starfsmannafélags ráðuneytisins, á honum stendur #Katalipsi sem er gríska og þýðir það sama og #Occupy. Starfsmennirnir eru nú á sjötta degi níu daga langs verkfalls.

Á meðan verkfallinu stendur safnast engir skattar, en það breytir í raun engu því áður en þeir fóru í verkfall frí á launum að mati þýzkra lífeyrisþega, þá hættu þeir að geta prentað skattheimtuseðlana því blekið sem er notað kláraðist og það eru ekki til peningar fyrir meiru!

Stjórnvöld ætluðu að bregða á það ráð að innheimta þess í stað skatta með álagningu á orkureikninga landsmanna. Starfsmenn hjá orkuveitunni brugðust við því með því að fara í samúðarverkfall með kollegum sínum í fjármálaráðuneytinu, en bættu um betur og umkringdu bygginguna sem hýsir innheimtudeildina og hindruðu aðgang starfsmanna þangað.

Núna er því hvorki hægt að innheimta skatta né orkureikninga en ríkissjóður Grikklands hefur rambað á barmi gjaldþrots um allnokkurt skeið. Og flest önnur verkalýðsfélög landsins voru í þann mund að boða tveggja daga allsherjarverkfall sem mun nokkurnveginn kyrrsetja þjóðfélagið.

#Occupy

ESB bannar „nakið“ skuldatryggingaálag