Árangur NEI-hreyfingar án hliðstæðu

Lög nr. 96/2009 um heimild til handa fjármálaráðherra, fyrir hönd ríkissjóðs, til að ábyrgjast lán Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta frá breska og hollenska ríkinu til að standa straum af greiðslum til innstæðueigenda hjá Landsbanka Íslands hf. (fyrstu IceSave lögin) hafa nú verið felld úr gildi með einróma samþykki 45 þingmanna.

Þar með hefur orðið að því er virðist 180° gráðu viðsnúningur í afstöðu meirihluta þingheims. Auk þess hefur eitt sundurlyndasta þing sem setið hefur, sameinast sem einn maður um framhald málsins og varnir Íslands gegn áhlaupi hinna gömlu nýlenduvelda Bretlands og Hollands, sem hafa nú aðeins tvo valkosti: Að hverfa frá málinu með skottið á milli lappanna, eða knýja fram dómafordæmi fyrir margföldun skuldbindinga í þjóðhagsreikningum sínum með ófyrirsjáanlegum áhrifum á efnahagslíf álfunnar.

Þó að ótímabært sé á þessu stigi að lýsa yfir fullnaðarsigri þá er engu að síður ljóst að árangur NEI-hreyfingarinnar á sér engar hliðstæður í sögu íslenskra stjórnmála.

Svo er annar flötur á þessu sem hefur minna borið á en það er samhengið milli niðurstöðunnar í IceSave og stöðu Landsbankans (NBI) sem er í meirihlutaeigu ríkisins en djúpt skuldsettur þrotbúinu sem Bretar og Hollendingar munu skipta á milli sín. Skuldabréf bankans við skilanefndina inniheldur nefninlega verðbreytingarákvæði sem eru beintengd við heimtur af lánasöfnum nýja bankans. Samkvæmt hlutafélagalögum er stjórn bankans skylt að þjóna hagsmunum hluthafa eða meirihluta þeirra sem er í þessu tilviki ríkissjóður. Á meðan það var ætlun stjórnvalda að veita ríkisábyrgð fyrir kröfum í þrotabú gamla Landsbankans þá var það beinlínis í þágu þeirra hagsmuna að þær endurheimtur sem á endanum skiluðu sér til þrotabúsins, yrðu sem mestar. Eftir að veitingu ríkisábyrgðar var hafnað af þjóðinni hafa þessir hagsmunir hinsvegar snúist við, ríkissjóður hefur enga hagsmuni af innheimtustörfum fyrir Breta og Hollendinga, heldur fyrst og fremst af því að bæta stöðu skattgreiðenda. Þar til skynsamlegri skýring kemur fram verða nýleg og róttæk skuldalækkunarúrræði Landsbankans að skoðast í þessu ljósi, tímasetningin er í það minnsta athyglisverð.

Einnig má merkja breytingu á tíðarandanum, því nýfallinn dómur í svokölluðu Motormax máli um ólögmæti gengistryggðra fyrirtækjalána Landsbankans virðist ekki hafa valdið nærri því jafn miklum taugatitringi og sambærilegur dómur um bílalán einstaklinga gerði í fyrra, jafnvel þó nú séu einnig miklir hagsmunir í húfi. Landsbankinn hefur meira að segja strax boðið viðskiptavinum sem verða fyrir áhrifum af dómnum að borga bara 55% af mánaðargreiðslu á meðan verið er að endurreikna lánin.

Næst þarf að afnema ólög nr. 151/2010 um endurútreikning gengistryggðra lána þar sem komið hefur í ljós að þau eru svo flókin að enginn virðist geta farið eftir þeim.

Til glöggvunar er hér yfirlit atkvæða einstakra þingmanna um IceSave lögin á sínum tíma, og svo núna um afnám þeirra:

nafn	lög nr. 96/2009	afnám sömu laga
Anna Margrét Guðjónsdóttir	-	já
Atli Gíslason	já	fjarverandi
Álfheiður Ingadóttir	já	já
Árni Páll Árnason	já	já
Árni Johnsen	nei	já
Árni Þór Sigurðsson	já	fjarverandi
Ásbjörn Óttarsson	pass	já
Ásmundur Einar Daðason	já	fjarverandi
Ásta R. Jóhannesdóttir	já	já
Baldur Þórhallsson	-	já
Birgir Ármannsson	nei	já
Birgitta Jónsdóttir	nei	fjarverandi
Birkir Jón Jónsson	nei	-
Bjarkey Gunnarsdóttir	já	-
Bjarni Benediktsson	pass	fjarverandi
Björgvin G. Sigurðsson	já	já
Björn Valur Gíslason	já	já
Einar K. Guðfinnsson	pass	fjarverandi
Eygló Harðardóttir	nei	já
Guðbjartur Hannesson	já	já
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir	já	já
Guðlaugur Þór Þórðarson	pass	já
Guðmundur Steingrímsson	nei	fjarverandi
Gunnar Bragi Sveinsson	nei	já
Helgi Hjörvar	já	já
Huld Aðalbjarnardóttir	-	já
Höskuldur Þórhallsson	nei	fjarverandi
Íris Róbertsdóttir	-	já
Illugi Gunnarsson	fjarverandi	-
Jóhanna Sigurðardóttir	já	já
Jón Bjarnason	já	já
Jón Gunnarsson	pass	fjarverandi
Jónína Rós Guðmundsdóttir	já	já
Katrín Jakobsdóttir	já	-
Katrín Júlíusdóttir	já	já
Kristján Þór Júlíusson	pass	já
Kristján L. Möller	já	já
Lilja Rafney Magnúsdóttir	já	já
Lilja Mósesdóttir	já	fjarverandi
Magnús Orri Schram	já	já
Margrét Tryggvadóttir	nei	já
Oddný G. Harðardóttir	já	-
Ólína Þorvarðardóttir	já	já
Ólöf Nordal	pass	fjarverandi
Pétur H. Blöndal	pass	já
Ragnheiður E. Árnadóttir	pass	já
Ragnheiður Ríkharðsdóttir	pass	já
Róbert Marshall	já	já
Sigmundur Davíð Gunnlaugsson	nei	fjarverandi
Sigmundur Ernir Rúnarsson	já	já
Sigríður Ingibjörg Ingadóttir	já	já
Sigurður Ingi Jóhannsson	nei	já
Sigurður Kári Kristjánsson	-	já
Siv Friðleifsdóttir	nei	fjarverand
Skúli Helgason	já	já
Steingrímur J. Sigfússon	já	fjarverandi
Steinunn Valdís Óskarsdóttir	já	-
Svandís Svavarsdóttir	já	já
Tryggvi Þór Herbertsson	pass	já
Unnur Brá Konráðsdóttir	pass	-
Valgerður Bjarnadóttir	já	já
Vigdís Hauksdóttir	nei	fjarvist
Þorgerður K. Gunnarsdóttir	pass	já
Þór Saari	pass	fjarverandi
Þórunn Sveinbjarnardóttir	já	já
Þráinn Bertelsson	nei	fjarverandi
Þuríður Backman	-	já
Ögmundur Jónasson	já	já
Össur Skarphéðinsson	já	fjarverandi

Fyrstu Icesave-lögin fallin brott

Athugasemdir

[Magnús Óskar Ingvarsson, 13.6.2011 kl. 21:50]

Bestu þakkir Guðmundur, fyrir þessa frábæru úttekt á sögu málsins og stöðu þess. Óskandi væri að maður gæti fengið svonalagað frá fréttamönnum, en það held ég að sé alveg borin von.

[Guðmundur Ásgeirsson, 14.6.2011 kl. 10:46]

Meinar þú ekki að óskandi væri að fá svonalagað frá atvinnufréttamönnum? Ég vil vekja athygli þína á því að ég fjármagna ekki bloggsíðuna mína með auglýsingum né rukka lesendur fyrir afnotin. Ef þú vilt hinsvegar fá "svonalagað" frá atvinnumanni þá ég hef aldrei vikist undan því að fá greidda sanngjarna þóknun fyrir þá miklu vinnu sem ég legg á mig til að berjast fyrir réttlæti og hagsmunum almennings. Það hefur hinsvegar ekki gerst hingað til að mér hafi verið boðin greiðsla fyrir það.

Það er alls ekkert borin von að breyta kerfinu ef þú ert tilbúinn að hrinda því í framkvæmd, en það er hinsvegar borin von að kerfið breyti sér sjálft. Eðli allra kerfa er að viðhalda sjálfum sér, annars væru þau ekki til.

En líklegast er samt að þú haldir áfram að lesa auglýsingabæklinginn sem kemur inn um bréfalúguna þína undir yfirskini fréttablaðs, og borga fyrir sjónvarpsefni þar sem þú getur horft á meiri auglýsingar. Með þeim afleiðingum að þeir sem hingað til hafa fengið greitt fyrir annars flokks upplýsingamiðlun munu halda áfram að fá greitt fyrir hana.

Þannig virkar kerfið.